ความสว่างปรากฏของดาว
ดวงดาวมีความสว่างต่างกัน ความสว่างของดาวบนท้องฟ้า [Magnitude] ที่สังเกตเห็นจากโลก เรียกว่า ความสว่างปรากฏ [Apparent Magnitude] หรือ โชติมาตรปรากฏ [โชติ = โชตช่วง ลุกโชน สว่าง, มาตร = เครื่องมือวัด]
ความสว่างดังกล่าวมีลำดับเป็นตัวเลข ดาวที่มีความสว่างเป็นเลขน้อย ๆ สว่างกว่าดาวที่มีความสว่างเป็นเลขมาก ๆ
เช่น ดวงอาทิตย์มีความสว่าง -27 [เขียนสั้น ๆ เป็น M= -27, ตัว M มาจากคำว่า Magnitude] ดวงจันทร์เต็มดวง มีความสว่าง -13 [M=-13] เลข -27 มีค่าน้อยกว่า -13 แสดงว่าดวงอาทิตย์สว่างกว่าดวงจันทร์
ดวงจันทร์เต็มดวง 400,000 ดวง
สว่างเท่ากับดวงอาทิตย์ 1 ดวง
ถ้าเราพูดถึงเฉพาะดาวฤกษ์ [stars] ซิริอุส [Sirius] ในกลุ่มดาวหมาใหญ่ [Canis Major] เป็นดาวที่สว่างที่สุดบนท้องฟ้า มีความสว่าง M = - 1.46 ดาวฤกษ์อีก 4 ดวงที่สว่างรองลงมาตามลำดับคือ Canopus [M = - 0.74], Rigil Kentaurus [M = - 0.27], Arcturus [M = - 0.05] และ Vega [M = 0.00]
ดาวเวกา [Vega] มีความสว่างเป็น M = 0.0 เพราะเป็นดาวที่ใช้อ้างอิง ดาวดวงอื่นที่สว่างมากกว่านี้ก็มี M เป็นเลขติดลบไป ส่วนดาวที่สว่างน้อยกว่านี้ก็มี M เป็นเลขติดบวกไปนั่นเอง
เมื่อเราเข้าใจความสว่างหรือแมกนิจูดของดาว เราก็สามารถคำนวณได้คร่าว ๆ ว่าดาวแต่ละดวงสว่างต่างกันกี่เท่า ทำให้เราสามารถใช้แผนที่ดาวได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ขนาดของดาวบนแผนที่ดาวสอดคล้องกับความสว่างของดาวบนท้องฟ้า ขนาดจุดใหญ่หมายถึงดาวสว่างมาก (ดูรูปจาก IAU) ในเมืองเรามักจะเห็นดาวที่ความสว่างไม่เกิน 3.0 หรือ 4.0 ดาวที่มีความสว่าง 4.0, 5.0, 6.0 ฯลฯ ก็ยากที่จะมองเห็นบนท้องฟ้าจริง แม้ว่าจะปรากฏอยู่บนแผนที่ดาวก็ตาม
ภาพกลุ่มดาวหมาใหญ่ [Canis Major] มีดาวชื่อ Sirius เป็นดาวที่สว่างที่สุดบนท้องฟ้า ด้านล่างของภาพได้แสดงความสว่างหรือแมกนิจูดของดาวไล่จากสว่างมาก -2 จนถึงสว่างน้อย 6 (IAU) |
ดาวเวกา [Vega] มีความสว่างเป็น M = 0.0 เพราะเป็นดาวที่ใช้อ้างอิง ดาวดวงอื่นที่สว่างมากกว่านี้ก็มี M เป็นเลขติดลบไป ส่วนดาวที่สว่างน้อยกว่านี้ก็มี M เป็นเลขติดบวกไปนั่นเอง
การเรียงความสว่างของดาว |
เมื่อเราเข้าใจความสว่างหรือแมกนิจูดของดาว เราก็สามารถคำนวณได้คร่าว ๆ ว่าดาวแต่ละดวงสว่างต่างกันกี่เท่า ทำให้เราสามารถใช้แผนที่ดาวได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ขนาดของดาวบนแผนที่ดาวสอดคล้องกับความสว่างของดาวบนท้องฟ้า ขนาดจุดใหญ่หมายถึงดาวสว่างมาก (ดูรูปจาก IAU) ในเมืองเรามักจะเห็นดาวที่ความสว่างไม่เกิน 3.0 หรือ 4.0 ดาวที่มีความสว่าง 4.0, 5.0, 6.0 ฯลฯ ก็ยากที่จะมองเห็นบนท้องฟ้าจริง แม้ว่าจะปรากฏอยู่บนแผนที่ดาวก็ตาม
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น